การ ทำหมันแมว เป็นวิธีคุมกำเนิดสำหรับสัตว์ที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดในปัจจุบัน เจ้าของหลายคนอาจเคยได้ยินเรื่องการคุมกำเนิดวิธีอื่นมาบ้าง เช่น การใช้ยาคุมกำเนิดทั้งแบบฉีดหรือแบบฝัง หรือแม้แต่วัคซีนคุมกำเนิดก็ตาม แต่สิ่งเหล่านี้ยังอยู่ในขั้นตอนการวิจัยทั้งสิ้น ยังไม่มีจำหน่ายอย่างถูกต้องในประเทศไทย การทำหมันโดยการผ่าตัดจึงยังเป็นวิธีที่ได้มาตรฐานที่สุดในปัจจุบัน ซึ่งประโยชน์ของการทำหมันมากกว่าแค่การคุมกำเนิด ขอเชิญชวนพ่อแม่แมวมาอ่านทำความเข้าใจเรื่องการทำหมันกันเถอะ!

เลือกหัวข้อที่ต้องการอ่าน
Toggleทำหมันแมว คืออะไร
การทำหมัน คือ การคุมกำเนิดโดยการผ่าตัดนำอวัยวะสืบพันธุ์บางส่วนออก แมวที่ผ่านการทำหมันจะไม่สามรถให้กำเนิดลูกได้อีกต่อไป
- การทำหมันในแมวเพศเมีย เป็นการผ่าตัดเพื่อเอารังไข่ ท่อนำไข่ และมดลูกออกไป
- การทำหมันในแมวเพศผู้ เป็นการผ่าตัดเพื่อเอาอัณฑะออกไป (Orchiectomy)
แรกเกิด อัณฑะของแมวเพศผู้จะอยู่ในช่องท้อง เมื่อโตขึ้นอัณฑะจะเคลื่อนตัวลงมาอยู่ในถุงอัณฑะ ที่อายุประมาณ 2-5 เดือนโดยเฉลี่ย หากอายุ 6 เดือนแล้วพบว่าอัณฑะยังไม่ลงถุง จะเรียกว่ามีภาวะไข่ทองแดง (Retained Testicle /Cryptorchidism) จำเป็นต้องได้รับการตรวจเพิ่มเติมเพื่อหาอัณฑะที่ค้างอยู่ และควรได้รับการรักษาโดยการผ่าตัดออก หากปล่อยไว้ไม่ผ่าตัดออก อัณฑะที่ค้างอยู่อาจเสี่ยงต่อภาวะอัณฑะบิดขั้ว ซึ่งจัดเป็นภาวะฉุกเฉินที่มีอันตรายต่อชีวิตได้ นอกจากนี้ยังมีความเสี่ยงสูงอย่างยิ่งต่อการเกิดมะเร็งอัณฑะอีกด้วย
แมวที่มีภาวะไข่ทองแดง ไม่ว่าจะเป็นเพียงข้างเดียวก็ตาม ก็ไม่ควรได้รับการเพาะพันธุ์ต่อ เพราะอาจส่งผ่านความผิดปกติให้รุ่นลูกหลานต่อมาได้
ประโยชน์ของการ ทำหมันแมว
1. คุมกำเนิด ควบคุมจำนวนประชากร
อย่างที่เราทราบกันดีอยู่แล้วว่าการทำหมันเป็นการคุมกำเนิด-ควบคุมประชากรแมว นอกจากนี้ยังเป็นวิธีช่วยลดปัญหาสัตว์จรจัดที่มีประสิทธิภาพสูงสุดอีกด้วย
2. ช่วยให้มีอายุยืนยาวขึ้น
จากงานวิจัยพบว่า หาก ทำหมันแมว เพศเมียจะมีอายุขัยเฉลี่ยเพิ่มขึ้น 39% ส่วนเพศผู้จะมีอายุขัยเฉลี่ยเพิ่มขึ้นถึง 62%!
นั่นเท่ากับว่าแมวจะอยู่กับเราได้นานขึ้นอีกครึ่งชีวิตของเขาเลยนะ
เหตุผลก็เพราะ การทำหมันช่วยลดโอกาสการเกิดโรคทางระบบสืบพันธุ์และมะเร็งเต้านม ทั้งยังช่วยให้แมวอยู่ติดบ้านมากขึ้น ลดโอกาสการเกิดอุบัติเหตุจากการออกเที่ยวไปไกลจากบ้าน ทำให้แมวมีพฤติกรรมสงบมากขึ้น ลดปัญหาระหว่างแมว ลดการแย่งชิงเพศเมียเพื่อการผสมพันธุ์ และลดพฤติกรรมก้าวร้าวที่เป็นผลมาจากฮอร์โมนเพศ ทั้งหมดนี้ล้วนส่งเสริมให้แมวมีชีวิตที่ยืนยาวขึ้นกว่าเดิม
3. ทำหมันแมว ช่วยลดความเสี่ยงมะเร็งเต้านม
งานวิจัยพบว่า หากทำหมันก่อน 6 เดือน (ก่อนการเป็นสัดครั้งแรก) ลดความเสี่ยงของมะเร็งเต้านมได้ถึง 91% และหากทำก่อนอายุ 1 ปีจะลดความเสี่ยงมะเร็งเต้านมได้ 86%
มะเร็งเต้านมถือเป็นมะเร็งที่พบบ่อยเป็นอันดับ 3 ในแมว และจัดเป็นโรคที่มีความรุนแรงสูงมาก หากตรวจพบโรคแล้ว โดยมากจะมีอายุขัยเหลืออีกไม่ถึง 1 ปีด้วย ความเสี่ยงของมะเร็งเต้านมจะสัมพันธ์กับการเป็นสัด(ฮอร์โมนเพศที่เพิ่มสูงขึ้นในช่วงเวลานี้) นั่นคือหากแมวมีจำนวนครั้งของการเป็นสัดมาก ความเสี่ยงของมะเร็งเต้านมก็ยิ่งมากตามไปเรื่อย ๆ
4. ป้องกันโรคทางระบบสืบพันธุ์
โรคทางระบบสืบพันธุ์ เช่น มดลูกอักเสบ ท้องลม อัณฑะบิดพัน มะเร็งอัณฑะ เป็นต้น
5. ช่วยลดปัญหาทางพฤติกรรม
เมื่อแมวมีอาการเป็นสัด โดยสัญชาตญาณของสัตว์จึงต้องออกหาคู่ หาเพศตรงข้ามเพื่อสืบพันธุ์ บางตัวอาจเผลอเดินทางห่างจากถิ่นที่อยู่อาศัยไปไกลมาก ยิ่งสถานที่ไม่คุ้นเคย ก็ยิ่งมีโอกาสที่พวกมันจะถูกโจมจากแมวเจ้าของอาณาเขตเดิม หรือโดนทำร้ายด้วยสัตว์นักล่าประเภทอื่น หรือแม้แต่ประสบอุบัติเหตุทางท้องถนนได้ง่ายมาก
ในสถานการณ์ที่แมวออกหาคู่แล้วมีเพศตรงข้ามเพียงตัวเดียว ก็มักจะมีการแย่งชิงกันเกิดขึ้น เกิดเป็นความรุนแรงจากการต่อสู้ แมวบางตัวอาจมีแผลบาดเจ็บ ตามมาด้วยการติดเชื้อและเสียชีวิตได้
การทำหมันจึงสามารถช่วยลดปัญหาทางพฤติกรรมที่เกิดจากอาการเป็นสัด และฮอร์โมนเพศลงได้
ทำหมันแมว ควรทำที่อายุเท่าไหร่
ทั้งเพศผู้และเพศเมีย สามารถทำหมันได้ตั้งแต่อายุ 5 เดือน* ขึ้นกับสถานพยาบาลและดุลยพินิจของสัตวแพทย์ท่านนั้น ๆ แต่หากอยู่ในสถานสงเคราะห์สัตว์ที่ไม่สามารถแยกเพศผู้-เมียออกจากกันได้แบบเด็ดขาด สามารถทำหมันให้สัตว์ได้ตั้งแต่อายุ 8 สัปดาห์ ขึ้นกับดุลยพินิจและความชำนาญของสัตวแพทย์
*อ้างอิงตามคำแนะนำของสมาคมสัตวแพทย์ประเทศสหรัฐอเมริกา (AVMA)

การเตรียมตัวก่อนพาแมวไปทำหมัน
- ศึกษาหาความรู้ เลือกสถานพยาบาลที่น่าเชื่อถือและมีความชำนาญ ปรึกษาสัตวแพทย์เรื่องการเตรียมตัว วิธีการทำหมันที่แพทย์ใช้ การใช้ยาสลบ และการดูแลหลังผ่าตัด
- แมวควรได้รับวัคซีนอย่างครบถ้วนก่อนเข้ารับการผ่าตัดทำหมัน
- เข้ารับการตรวจเลือด ตรวจร่างกายโดยสัตวแพทย์ เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการผ่าตัดทำหมัน
- เตรียมอุปกรณ์และสถานที่ใช้ดูแลหลังผ่าตัด เช่น จัดสถานที่ให้สะอาดปลอดภัย หลีกเลี่ยงที่สูง เตรียมชุดทำหมันสำหรับตัวเมีย อุปกรณ์กันเลียสำหรับแมวเพศผู้ (Elizabeth Collar) เป็นต้น
- ปฎิบัติตามคำแนะนำของสัตวแพทย์อย่างเคร่งครัด
ผลกระทบจากการทำหมัน
- แมวไม่สามารถมีลูกได้อีก
- แมวอาจมีน้ำหนักตัวเพิ่มได้ง่าย เฉื่อยชาขึ้น ออกกำลังกายลดลง ซึ่งสามารถแก้ไขด้วยการจำกัดปริมาณอาหารต่อวัน และชวนแมวเล่นออกกำลังกาย นอกจากจะช่วยแมวควบคุมน้ำหนักแล้ว การเล่นยังช่วยสร้างสัมพันธ์ระหว่างเจ้าของและน้องแมว รวมถึงทำให้แมวมีความสุขจากการได้ปลดปล่อยสัญชาตญาณอีกด้วย
- ผลข้างเคียงจากการผ่าตัดและการดูแลหลังผ่าตัด เช่น ความเสี่ยงการแพ้ยาดมสลบ การมีแผลติดเชื้อ เป็นต้น
เลี้ยงแมวตัวเดียวควร ทำหมันแมว ไหม?
หากคุณเลี้ยงแมวตัวเดียว…จากคำแนะนำจากองค์กรสัตว์เลี้ยงประเทศสหรัฐอเมริกาก็ยังแนะนำให้คุณทำหมันแมวของคุณอยู่ดี เพราะการทำหมันยังช่วยลดโอกาสสัตว์เลี้ยงสูญหายเนื่องจากการติดสัดได้ หรือหากมีวันใดที่เกิดเหตุไม่คาดฝัน แมวของคุณหลุดหายออกจากบ้านไป แมวของคุณก็จะได้ไม่ต้องถูกแมวตัวผู้ตัวอื่นรุมผสม/ไม่ไปพยายามตามผสมตัวเมียจนไปไกลจากบ้านและหาทางกลับไม่ถูก อีกทั้งยังช่วยลดปัญหาพฤติกรรม และปัญหาระหว่างแมวภายในบ้านเดียวกันได้อีกด้วย

ยาคุมกำเนิดแมว...อันตรายที่ควรเลี่ยง
เจ้าของสัตว์เลี้ยงหลายคนอาจเคยเห็นการขายยาคุมกำเนิดผ่านช่องทางออนไลน์กันไม่มากก็น้อยอย่างแน่นอน ไม่ว่าจะเป็นแบบฉีดหรือกิน …แต่รู้หรือไม่ ยาคุมกำเนิดสำหรับสัตว์ในปัจจุบันยังไม่ได้รับการรับรอง/การขึ้นทะเบียนการค้า เพราะยาเหล่านี้ยังอยู่ในกระบวนการพัฒนา ยังไม่มีงานวิจัยออกมายืนยันถึงผลลัพธ์และผลข้างเคียง
การใช้ยาคุมกำเนิดสำหรับสัตว์ในปัจจุบันยังไม่ได้มาตรฐาน ผลลัพธ์การคุมกำเนิดไม่ค่อยแน่นอน และขาดความปลอดภัยเป็นอย่างมาก ยาคุมกำเนิดสำหรับแมวที่ขายกันอย่างผิดกฎหมายนั้นมีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนที่สูงมาก ซึ่งทำให้แมวเพิ่มความเสี่ยงของการเป็นมะเร็งเต้านมมากขึ้นหลายเท่าตัว และยังเพิ่มความเสี่ยงของโรคที่เกี่ยวกับเต้านมอื่น ๆ ด้วย เช่น เต้านมคัดตึงอักเสบ เต้านมขยายผิดปกติ เต้านมติดเชื้อ เป็นต้น และยังทำให้แมวมีความเสี่ยงเป็นโรคทางระบบสืบพันธุ์อย่างมดลูกติดเชื้อ ซึ่งอาจมีความรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
การทำหมันด้วยการผ่าตัดอาจจะฟังดูเหมือนเป็นเรื่องน่ากลัว แต่ในความเป็นจริงแล้วไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด เป็นการผ่าตัดขนาดเล็ก สูญเสียเลือดไม่มาก แมวฟื้นตัวได้รวดเร็ว หากเลือกสถานพยาบาลที่ได้มาตรฐาน มีการตรวจเลือดก่อนทำหมัน แมวได้รับวัคซีนครบถ้วน และใช้อุปกรณ์รวมถึงยาดมสลบที่ปลอดภัย ก็ย่อมทำให้ได้ผลลัพธ์ที่ดี และเป็นการคุมกำเนิดที่ยั่งยืนที่สุด
สรุป
การ ทำหมันแมว ไม่เพียงแต่เป็นการทำเพื่อควบคุมประชากรเท่านั้น แต่ยังมีประโยชน์อีกมากมาย ทั้งเรื่องสุขภาพ อายุขัย และพฤติกรรมของแมว โดยเจ้าของสามารถเตรียมตัวแมวได้ด้วยการเลือกสถานพยาบาลที่ได้มาตรฐาน มีความชำนาญ สะอาด และปลอดภัย มีการตรวจเลือดตรวจสอบความพร้อมของแมวในด้านต่าง ๆ รวมถึงสามารถให้คำแนะนำในการดูแลแมวหลังผ่าตัดได้ การทำหมันแมว เป็นวิธีที่มาตรฐานและมีประสิทธิภาพสูงสุด เจ้าของสัตว์เลี้ยงไม่ควรใช้ยาคุมกำเนิด เพราะอาจมีผลเสียร้ายแรงถึงแก่ชีวิตแมวตามมาได้
© All Rights Reserved.